บทที่ ๑

                                        ข้อมูลพื้นฐานทั่วไป                                 

ประวัติความเป็นมาของ ศกร.ตำบลบ้านทุ่ม

ศกร.ตำบลบ้านทุ่ม เริ่มก่อตั้งเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๑ โดยให้ครูประจำกลุ่มงานปฏิบัติงานในพื้นที่ ซึ่งเรียกว่า ครูประจำกลุ่ม ศกร.ตำบลบ้านทุ่ม ตั้งอยู่ที่ 285 บ้านทุ่ม หมู่ที่ ๑ ตำบลบ้านทุ่ม อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น โดยใช้ศูนย์พัฒนาอาชีพตำบลบ้านทุ่ม เป็นสถานที่พบกลุ่มและที่ทำการ ปัจจุบัน ศกร.ตำบลบ้านทุ่ม มีบุคลากรประจำศูนย์การเรียน จำนวน ๕ คน คือ

-          นายบรรเจิด  แสนเหลา                  ครูอาสมัครการศึกษานอกโรงเรียน

-          นางมลิวัลย์   อยู่สุข                     หัวหน้า กศน.ตำบล

-          นางสาวกฤติยาภรณ์  เทพชมภู           ครู กศน.ตำบล

-          นายนัฐพงษ์   สุวรรณวงศ์                ครูศูนย์การเรียนชุมชน

ประวัติความเป็นมาตำบลบ้านทุ่ม

ตามที่สันนิษฐาน  บ้านทุ่มเคยเป็นหมู่บ้านระดับตำบลมานานแล้ว ย้อนยุคคืนไปหลังปี  พ.ศ. ๒๓๒๐  ในหนังสือของดี  ๗๑  จังหวัด  ของ   ประยูรพิศนาคะ  พ.ศ. ๒๕๔๑ และหนังสือเชิดชูเกียรติ

 ฯพณฯ  จารุบุตร  เรืองสุวรรณ อดีตประธานรัฐสภา  พิมพ์  พ.ศ. ๒๕๒๕ เขียนไว้ว่า   ปี พ.ศ. ๒๔๓๔ 

(ร.ศ. ๑๑๐) เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  ๕  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ

ให้เปลี่ยนแปลงการปกครองเมืองที่อยู่ห่างไกลใหม่ โดยเปลี่ยนบริเวณหัวเมืองลาวฝ่ายเหนือ  เป็นหัวเมืองลาวพวนนั้น  จังหวัดขอนแก่นยังขึ้นอยู่กับหัวเมืองลาวพวน  พระเจ้าวรวงศ์เธอ  กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นข้าหลวงใหญ่  ทรงเห็นว่า  เมืองขอนแก่นอยู่ที่บ้านดอนบมไม่สะดวกติดต่อราชการ  จึงย้ายเมืองขอนแก่น  มาตั้งที่บ้านทุ่ม  และเปลี่ยนนามเจ้าเมือง  เป็น ผู้ว่าราชการจังหวัด

ปี  พ.ศ.  ๒๔๔๒  เนื่องจากบ้านทุ่มกันดารน้ำในฤดูแล้ง  จึงย้ายเมืองขอนแก่นไปที่บ้านบึงบอน  

 (เมืองเก่า)    บ้านทุ่มเป็นจังหวัดขอนแก่นพ.ศ. ๒๔๓๔ – ๒๔๔๒ รวมเป็นเวลาประมาณ ๘ ปี และเมืองขอนแก่น  ตั้งขึ้นเป็นครั้งแรก  ในปี  พ.ศ. ๒๓๔๐  แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ตอนต้นที่บ้านบึงบอน (เมืองเก่า) ได้แต่งตั้งให้เจ้าเพียเมืองแพน เป็นพระนครศรีบริรักษ์ เป็นผู้ว่าราชการเมืองขอนแก่น คนแรก บ้านทุ่มในสมัยเป็นจังหวัดขอนแก่น ปี พ.ศ.๒๔๓๔ (บางแห่งเป็นพ.ศ. ๒๔๓๓) คุตาอาจารย์อุ่น นันท์ดี อาจารย์สันทัด  คำแสน ท่านได้เล่าว่า ในหมู่ที่ ๔  ปัจจุบัน เป็นเขตของ ขุนนิยม มีโฮงอัญญา  (หมู่บ้านอัญญาหรือเรือนอัญญาอุปฮาดราชวงศ์) ที่ว่าการเมืองขอนแก่น อยู่ที่สถานีอนามัยบ้านทุ่มในปัจจุบันเป็นเสาไม้ขนาดใหญ่ ทรงไทยมีชานตากแดด เป็นเราะสมัยนั้นมีไม้ มากมายและมีดโรงเรียนชื่อว่า โรงเรียนขอนแก่นวิทยาคม สอนระดับขั้นประถม  อยู่ตรง ที่ตั้งบ้าน คุณตาผู้ใหญ่ฮอง มหานาม ในปัจจุบันนี้

       เมื่อปี  พ.ศ.  ๒๔๖๐  พระบาทสมเด็จพระมลกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่ ๖ (พระมหาธีรราชเจ้า) ได้ทรงตราพระราชบัญญัติ ตั้งนามสนามที่บ้านทุ่มขุนนิยม  จะเป็นผู้ตั้งให้  โดยใช้ขื่อแม่ขึ้นก่อน  ชื่อพ่อตามหลัง  เช่น  นามสกุลคำแสน แม่ชื่อ คำ พ่อชื่อแสน หรือสกุลเพ็งมา  แม่ชื่อเพ็ง  พ่อชื่อ มา  หรือสกุลเอาะน้อย  แม่ชื่อเอาะ พ่อชื่อน้อย  เป็นต้น นี้คือที่มาของการตั้งนามสกุลในสมัยนับตั้งแต่  ปี  พ.ศ. ๒๕๑๕  ย้อนยุคคืนไป  นายอำเภอ  และผู้ใหญ่บ้านจะเป็นผู้แต่งตั้งกำนันประตำบล  และไม่มีกำหนดอายุราชการเป็นกำนันไปจนกว่า

จะหมดความสามารถครั้งในปี  พ.ศ. ๒๕๑๖ มีการเปลี่ยนให้ชาวบ้านในเขตตำบลนั้น ๆ เลือกกำนันของตน  โดยผู้ที่มีสิทธิ์เป็นกำนัน  หรือสมัครกำนันได้  ต้องเป็นผู้ใหญ่  บ้านมาก่อน  สืบมาจนถึงทุกวันนี้

สภาพทั่วไป

ตำบลบ้านทุ่มระยะทางห่างจากอำเภอเมืองขอนแก่นประมาณ  ๑๔ กิโลเมตร ไปทางทิศตะวันตกของถนนมะลิวัลย์ (ขอนแก่น- ชุมแพ) ตำบลบ้านทุ่มมีหมู่บ้านทั้งหมด ๑๘ หมู่บ้านเป็นตำบลหนึ่งในจำนวน ๑๘ ตำบลของอำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น

เนื้อที่

พื้นที่ทั้งหมดประมาณ ๕๔ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ     ๓๘,๗๓๓  ไร่

พื้นที่ทำการเกษตร                                              ๒๗,๒๖๕  ไร่

พื้นที่อยู่อาศัย                                                     ๗,๓๓๙   ไร่

พื้นที่สาธารณประโยชน์                                          ๑,๒๗๗    ไร่

สภาพภูมิประเทศ

ตำบลบ้านทุ่มสภาพทั่วไปเป็นพื้นที่ราบดินเค็ม มีลำห้วยน้ำเค็มไหลผ่าน ดินร่วนปนทราย

ทิศเหนือ          จดกับ   ตำบลสาวะถี  และตำบลแดงใหญ่ อำเภอเมืองขอนแก่น

ทิศใต้             จดกับ   ตำบลบ้านหว้า อำเภอเมืองขอนแก่น

ทิศตะวันออก     จดกับ   ตำบลบ้านเป็ด อำเภอเมืองขอนแก่น

ทิศตะวันตก      จดกับ   อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น

จำนวนหมู่บ้านทั้งหมด ๑๘ หมู่บ้าน

จำนวนหมู่บ้านในเขตเทศบาล ๑๘ หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ ๑ – ๑๘

ประชากร

มีจำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น  ๕,๓๐๕     ครัวเรือน  มีประชากรทั้งสิ้น  ๑๘,๑๘๘  คน

มีความหนาแน่นเฉลี่ย  ๒๗๗.๓๕  คน/ตารางกิโลเมตร 

จำนวนหมู่บ้านในเขตเทศบาลเมืองบ้านทุ่ม  มีทั้งหมด  จำนวน  ๑๘  หมู่บ้าน